De beste zorg voor multitraumapatiënten in de keten

Copyright MMT Radboudumc
 

Verslag ketenavond – 18 januari 2023

In het landelijk protocol ambulancezorg staan verwijscriteria voor de presentatie van (multi)traumapatiënten in een traumacentrum. Het traumacentrum is namelijk qua faciliteiten en expertise ingericht om zwaargewonde patiënten op te vangen. Toch is het herkennen van multitraumapatiënten op straat niet altijd eenvoudig.

Casus; helder protocol, weerbarstige praktijk

Debby de Boer kreeg als meldkamercentralist een melding van een man van 52 jaar die van een ladder van 2,5 meter hoogte was gevallen. De man was bij kennis en kon praten, gaf aan veel pijn te hebben, maar had geen tintelingen of doof gevoel. Op de vraag welke ambulance-inzet je zou kiezen was de zaal unaniem dat een A1-rit nodig was. Een optie was om het MMT mee te sturen vanwege het ongevalsmechanisme in combinatie met het toestandsbeeld.

Tim Fontein deelde vervolgens de anamnese van de ambulanceverpleegkundige ter plaatse. Gezien de zorgelijke vitale situatie en de verdenking op verschillende letsels waren deelnemers ook hier eensgezind dat deze patiënt level 1-zorg nodig had. Toch kreeg de casus een verrassende wending… het voorval vond namelijk plaats op de dag dat er een hevige storm door Nederland woedde. Het MMT vloog niet en het leek ook niet verantwoord om de rijafstand naar het dichtstbijzijnde traumacentrum te overbruggen.  De casus illustreert hoeveel factoren meespelen in de keuze voor het ziekenhuis.

Regionaal kwaliteitsonderzoek ‘multitraumazorg’

Vanuit de ambitie om de beste multitraumazorg op de juiste plaats te leveren, zetten we ons in de regio in om de zorg voor multitraumapatiënten te verbeteren. Daarom is een werkgroep van ziekenhuizen, MMT en ambulancediensten een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd om inzicht te krijgen in multitraumapatiënten die in een level 2- of 3-ziekenhuis zijn gepresenteerd. In hoeverre was de prehospitale keuze begrijpelijk? En hebben deze patiënten de juiste zorg tijdens de opvang ontvangen? Anneke Bloemhoff, onderzoeker bij AZO, vertelt over het onderzoek met als belangrijke inzichten voor de prehospitale triage:

• Ook bij instabiele patiënten kan direct naar het traumacentrum de beste optie zijn. Een scoop and run geeft kans op een groter delay.
• Seatbelt sign is een belangrijke indicator om naar het traumacentrum in te sturen.
• Meer kennis over het herkennen van traumatisch hersenletsel is wenselijk.
• Goede verslaglegging van gegevens en overwegingen in het ritformulier is belangrijk voor de rest van de keten en voor kwaliteitsverbetering.

In het traumanetwerk pakken de traumachirurgen, het MMT en de medisch managers ambulancezorg verschillende acties op om de multitraumazorg met elkaar te optimaliseren. Een concrete actie is dat de medisch managers van de ambulancediensten structureel terugkoppeling krijgen over multitraumapatiënten die ingestuurd zijn naar een level 2- of 3-ziekenhuis, zodat ze dit intern kunnen gebruiken om van te leren. Ook zetten we in op casuïstiekbespreking en scholing in de keten, waaronder deze ketenavond.

Herkennen van traumatisch hersenletsel op straat

Jaarlijks bezoeken zo’n 36.000 patiënten de SEH met traumatisch hersenletsel. Waar dit vroeger vaak verkeers- en alcoholongevallen waren, zie je nu steeds meer hersenletsel onder ouderen door ongevallen thuis of met de e-bike.

De GCS of EMV-score is een schaal waarin het bewustzijn van een persoon kan worden uitgedrukt en een voorspeller voor het beloop van hoofd-en hersenletsel. Lotte Sondag, AIOS Neurologie bij het Radboudumc, benadrukt hoe belangrijk het bepalen van de juiste EMV ter plaatse is voor de triage, maar ook voor de verdere diagnostiek, behandeling en prognose. Primair insturen naar een neurochirurgisch centrum is in sommige gevallen noodzakelijk om op tijd te kunnen opereren.

Hoe neem je een goede EMV af?

1. Observeer de patiënt.

2. Spreek de patiënt aan/geef een verbale opdracht (niet voordoen).

3. Dien een pijnprikkel toe (de trapezius in de schouder is een goede plek. Neem de tijd om een reactie af te wachten).

Tips!

• Probeer de E, M en V los te omschrijven in plaats van de totale score. Dit is relevante informatie voor de neuroloog. Beschrijf ook wat je ziet en waarom je de EMV zo scoort.
• Bepaal zelf de EMV bij aankomst. Het bewustzijnsverlies wat omstanders melden kan een vasovagale shock zijn geweest.
• Beoordeel naast het bewustzijn ook de pupillen (direct en onderweg)

Casusbespreking; wat zou jij doen?

Aan de hand van casussen van traumapatiënten werden deelnemers geprikkeld om met elkaar in gesprek te gaan over passende zorginzet door de meldkamercentralist. En welke inschatting en overwegingen prehospitaal meespelen in de keuze voor het ziekenhuis.

Afsluiting door de voorzitters

De avondvoorzitters, Dax Hassell en Charlotte Blase, brengen het nieuwe landelijk protocol ambulancezorg, LPA 9.0, onder de aandacht. In het traumaprotocol zijn nu verwijscriteria opgenomen voor wervelkolomletsel en ernstig hersenletsel. Het LPA 9.0 treedt april 2023 in werking.