Samen de juiste acute zorg bieden voor slachtoffers van seksueel geweld
Links: Marie-Louise Moors, rechts: Toine Lagro-Janssen
Het Centrum voor Seksueel Geweld (CSG) Gelderland-Zuid en -Midden vangt slachtoffers van verkrachtingen en aanrandingen op. Verschillende ketenpartners in Acute Zorgregio Oost werken samen om hen de juiste zorg te bieden. Marie Louise Moors is als SEH-arts betrokken bij het CSG, Toine Lagro-Janssen is de oprichter van het CSG
Wat doet het CSG?
Marie-Louise: “Het CSG is een samenwerkingsverband om slachtoffers van seksueel geweld op te vangen. Het centrum is tien jaar geleden opgericht, omdat de zorg voor deze groep toen versnipperd was en we wilden dat ieder slachtoffer de juiste acute medische zorg krijgt. Naast medische zorg bieden we psychosociale hulp, kan er sporenonderzoek verricht worden en kan het slachtoffer aangifte doen bij de politie. Hoogleraar en oprichter van het centrum Toine Lagro-Janssen is nog steeds betrokken bij onder andere het onderwijs en bij het lustrumcongres dat in oktober van dit jaar plaatsvindt.”
Wie werken er samen binnen het CSG?
“De acute zorg van het CSG vindt plaats op de spoedeisende hulp van het Radboudumc. Hier krijgen slachtoffers medische hulp. Denk aan het voorkomen van een ongewenste zwangerschap of het behandelen van mogelijk opgelopen soa’s. In sommige gevallen heeft het slachtoffer ook verwondingen die direct behandeld moeten worden, zoals een bloeding, of is zelfs een operatie nodig. Ook de politie kan langskomen bij het CSG en die kan een forensisch arts van de GGD inschakelen om sporenonderzoek te doen. Vanuit het Universitair Gezondheidscentrum Heyendael (UGC Heyendael) zijn nazorg-consulenten betrokken. Zij gaan na of het slachtoffer psychosociale hulp nodig heeft en kunnen eventuele vragen beantwoorden. Zo ondersteunen zij bijvoorbeeld ook als het slachtoffer contact wil met een advocaat.”
Hoe komen slachtoffers bij het CSG?
“De meeste ketenpartners weten inmiddels dat zij slachtoffers naar het CSG moeten verwijzen. Huisartsen weten ons te vinden, evenals de SEH’s van andere ziekenhuizen in de regio. Ook de politie neemt slachtoffers mee naar ons centrum. Zij weten dat ze hier de juiste medische behandeling krijgen en dat het sporenonderzoek ook hier plaats kan vinden. Daarnaast zijn er slachtoffers die zelf bij het CSG uitkomen wanneer zij googelen.”
Waarom is de samenwerking belangrijk?
“Voor de medische zorg is snelheid van belang. Zo wil je bij een eventuele hiv-infectie het liefst binnen twee uur de behandeling starten. Ook bij het voorkomen van zwangerschap speelt het tijdsaspect en dat geldt eveneens voor het sporenonderzoek. DNA-sporen verdwijnen namelijk binnen acht dagen. Wat verder belangrijk is, is dat het slachtoffer de juiste psychosociale zorg krijgt. Slachtoffers schamen zich vaak voor wat er gebeurd is of hebben schuldgevoelens. Als slachtoffers op de juiste plek binnenkomen, krijgen ze zo snel mogelijk de zorg die ze nodig hebben. Daardoor is de kans dat het slachtoffer gezondheidsschade (op lange termijn) ontwikkelt, zoals een posttraumatisch stresssyndroom, een depressie of hart- en vaatziekten, kleiner. “
Hoe ervaar je de samenwerking in de regio?
“De samenwerking is de afgelopen jaren verbeterd. Juist door het samen te doen, is er onderling meer begrip. De politie ziet bijvoorbeeld in waarom wij een slachtoffer snel bij het CSG willen hebben en wij begrijpen dat zij andere vragen stellen, omdat zij aan waarheidsvinding doen en wij een ander doel hebben. Dit leggen we ook uit aan de slachtoffers. Het samenwerken is in het belang van het slachtoffer. Zo stemmen we af in welke volgorde we dingen doen. En als een forensisch arts een slachtoffer onderzoekt, kan deze soms direct het soa-onderzoek integreren. Dit is minder belastend voor het slachtoffer. De meerwaarde van het samenwerkingsverband zien we eveneens terug in het onderwijs dat we bieden rondom seksueel geweld. Juist doordat alle partijen hieraan deel kunnen nemen, krijg je interactie en inzicht in elkaars uitdagingen. Als je samen zit, kun je deze goed bespreken.”
Wat kunnen we tijdens het congres verwachten?
Toine: “Het congres is opgezet voor een brede doelgroep: verpleegkundigen, artsen, praktijkondersteuners GGZ, de zedenpolitie, psychologen, medewerkers Veilig Thuis en beleidsmakers. We zullen inzoomen op het signaleren van seksueel misbruik en hoe je vervolgens het beste kunt handelen. Wat het signaleren betreft, kunnen we nog winst behalen. Hoe herken je het misbruik en hoe stel je de juiste vraag? Er wordt nog te vaak gezwegen. Niet alleen door de slachtoffers maar ook door de zorgverleners. Zij vinden het moeilijk om het onderwerp ter sprake te brengen, maar anno 2022 kunnen we niet meer wegkijken! Dat is een cultuuromslag die niet alleen in de zorg aandacht behoeft, maar in de hele maatschappij. Op de werkvloer, in de openbare ruimte en in de spreekkamer.”
Meer informatie
- Website CSG Gelderland-Zuid en -Midden
- Sociale kaart CSG met alle ketenpartners
- Congres Wegkijken kan niet meer – 13 oktober 2022