Toekomstbestendige (acute) geboortezorg kunnen we alleen samen organiseren

Afgelopen zomer is binnen het ROAZ Acute Zorgregio Oost samengewerkt om de kwaliteit en toegankelijkheid van de acute geboortezorg ook tijdens drukte te borgen. Aanleiding was een relatief groot aantal vrouwen met een uitgerekende datum in deze periode terwijl de beschikbaarheid van zorgpersoneel juist beperkt was. Uit de evaluatie van deze samenwerking klinkt een overwegend positief geluid. Daarnaast zijn leerpunten voor de toekomst benoemd. Ook nu de acute druktefase voorbij is, wordt door betrokken partijen de urgentie gevoeld om samen te werken.

Belang van samenwerking

In de geboortezorg draait het zowel om de goede start van een nieuw mensenleven als om de gezondheid van de vrouw die dit leven doorgeeft. Het is onmiskenbaar dat veiligheid daarbij van groot belang is. Om veilige zorg te bieden is afstemming nodig tussen de betrokken zorgverleners, zodat procedures op elkaar aansluiten en afspraken voor alle betrokkenen duidelijk zijn. Hiervoor werken zorgverleners uit de geboortezorgketen samen in een Verloskundig Samenwerkingsverband (VSV): een regionaal netwerk van onder andere eerstelijnsverloskundigen, ziekenhuizen en kraamzorg. In Acute Zorgregio Oost zijn vijf VSV’s actief. Samen spannen zij zich in voor de kwaliteit en toegankelijkheid van de (acute) geboortezorg. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk dat er een kraamverzorger beschikbaar is voor opstartzorg thuis in de avond-, nacht- of weekenduren, zodat een ziekenhuisbed niet onnodig bezet wordt gehouden. Tegelijkertijd zorgt capaciteitsproblematiek bij de kraamzorgorganisaties ervoor dat dit niet altijd mogelijk is.

Wanneer de drukte toeneemt en capaciteitsuitdagingen binnen een VSV niet meer opgelost kunnen worden, is samenwerking met partijen buiten het eigen VSV nodig. Deze samenwerking, om de toegankelijkheid van de geboortezorg in de héle regio te borgen, valt onder de opdracht van het ROAZ.

Samenwerking acute geboortezorg binnen het ROAZ

Binnen het ROAZ wordt samengewerkt in een regionaal netwerk acute geboortezorg. Dit netwerk bestaat uit zorgprofessionals en managers die in wisselende samenstellingen overleggen over onderwerpen als capaciteit, casuïstiek, procesoptimalisatie en natuurlijk over de ROAZ-opgave toegankelijkheid (acute) geboortezorg. Overleggen binnen dit netwerk zijn:

• Casuïstiekbespreking en procesoptimalisering
  Betrokken: zorgprofessionals en managers uit de ziekenhuizen, eerstelijns verloskunde, kraamzorg en ambulancezorg.
  Aan de hand van casussen wordt in dit overleg van elkaar geleerd en wordt besproken welke verbeteringen doorgevoerd kunnen worden in protocollen en werkafspraken. Denk aan afspraken over wanneer je een vrouw instuurt en wanneer zij ontslagen kan worden uit het ziekenhuis. Of afstemming over hoe protocollen van verschillende ketenpartners op elkaar aansluiten. Zo is protocollair afgesproken dat de ambulance in bepaalde acute situaties voor de deur wacht bij een thuisbevalling, voor het geval verplaatsing naar het ziekenhuis nodig mocht zijn. Maar hoe kan daarmee omgegaan worden als er bij de ambulancedienst geen capaciteit voor is?

• Werkgroep toegankelijkheid (acute) geboortezorg
  Betrokken: zorgprofessionals en managers vanuit de ziekenhuizen, eerstelijns verloskunde en kraamzorg.
  In de werkgroep toegankelijkheid (acute) geboortezorg wordt samengewerkt om de (acute) geboortezorg in de regio zowel op de korte als lange termijn toegankelijk en van hoge kwaliteit te houden. Om de toegankelijkheid van de tweede en derdelijnszorg te kunnen monitoren, en daar in de eerstelijn direct op te kunnen anticiperen, heeft de werkgroep het geboortezorgdashboard in LPZ geïmplementeerd in de regio. Hierin worden presentatiestops afgekondigd door de ziekenhuizen en weigeringen geregistreerd door de eerstelijns verloskundigen. De werkgroep evalueert het proces, monitort de uitkomsten van de registraties en signaleert verbeterkansen.Vanwege oplopende drukte heeft de werkgroep de afgelopen zomer een drukteplan opgesteld waarin afspraken over opschaling zijn vastgelegd en is beschreven welke maatregelen genomen kunnen worden om de toegankelijkheid van de (acute) geboortezorg te borgen. Daar is een capaciteitsoverleg uit voortgekomen.

• Capaciteitsoverleg
  Betrokken: managers per VSV vanuit de ziekenhuizen, eerstelijns verloskunde en kraamzorg.
  Het capaciteitsoverleg is in de zomer van 2023 gestart om de drukte te monitoren en actie te kunnen ondernemen wanneer dat nodig is. In dit overleg wordt teruggeblikt op de voorgaande periode. Waren er bijvoorbeeld gelijktijdige presentatiestops in de ziekenhuizen? Wat ging goed en wat kan beter? Ook wordt vooruitgekeken naar de komende periode. Hoeveel verloskamers zijn er beschikbaar? De geplande verbouwing in Ziekenhuis Gelderse Vallei leidt bijvoorbeeld tot een tijdelijke sluiting van een aantal verloskamers. Hoe kunnen regionale zorgaanbieders elkaar helpen?

• Kernteam ROAZ-opgave toegankelijkheid (acute) geboortezorg
  Betrokken: Een selecte groep vertegenwoordigers uit de geboortezorg vormen samen het kernteam.
  Volgens de prognose in het ROAZ-beeld zal het aantal bevallingen de komende tien jaar toenemen, terwijl de personele capaciteit daalt. Dat vraagt om het anders organiseren van de geboortezorg, zodat de toegankelijkheid en kwaliteit geborgd kunnen blijven. Dit is één van de opgaven binnen het ROAZ-plan waar een kernteam zich over buigt. In het overleg met het kernteam worden ideeën verkend die buiten de gebaande paden gaan. Het kernteam analyseert welke oplossingen de meeste impact en kans van slagen hebben. Eén ding is zeker: in gesprek blijven met elkaar en elkaars perspectief beter begrijpen, bevordert de samenwerking in de keten. Voor goede en toegankelijke zorg voor iedere vrouw die in onze regio gaat bevallen.