Acute intoxicaties
Verslag ketenavond 10 juni 2024
Kijk hier de ketenavond over acute intoxicaties terug.
Het aantal patiënten met een acute intoxicatie groeit. De ambulancediensten, crisisdienst, spoedeisende hulpen en ziekenhuisapotheken zien de aantallen toenemen. Tijdens de ketenavond van 10 juni werd ingegaan op wat er nodig is om deze groep patiënten goede zorg te bieden en hoe verschillende intoxicaties benaderd kunnen worden.
Over en onder grenzen door
Neomi van Sambeek, ambulant verpleegkundige bij Pro Persona, opende de avond met een casus over een geïntoxiceerde patiënt. Ze heeft veel ervaring in de ouderen-, verslavings-, en prehospitale zorg en werkte jarenlang als zorgverlener op festivals, waar ze veel leerde over patiënten met intoxicaties. In haar presentatie legde Neomi uit hoe verschillende drugs de beleving van een persoon beïnvloeden en wat de beste manier is om deze patiënten te benaderen. Ze benadrukte dat verschillende drugs verschillende effecten hebben op mensen, wat vraagt om een aangepaste benadering. Door haar ervaring kan ze zelfs aan iemands bewegingen herkennen welk middel is ingenomen.
Tijdens de presentatie gaf Neomi voorbeelden van ervaringen met XTC, GHB, en ketamine, en legde ze uit hoe een opwindingsdelier eruitziet. Hierbij raken alle systemen in het lichaam oververhit, wat de persoon ongelooflijk sterk en moeilijk te behandelen maakt. Ze adviseert om voorzichtig om te gaan met iemand met een opwindingdelier en te wachten op een arts voor sedatie.
Neomi deelde ook tips uit haar werk als psychiatrisch verpleegkundige: soms duidelijke grenzen stellen, soms meegaan in de gevoelens van de patiënt, maar de persoon die je voor je hebt altijd met respect behandelen.
Hoog-, laag- en tussendoorvliegers
Als ziekenhuisapotheker ziet Lutea van Gendt-de Jong veel verschillende soorten drugs in haar laboratorium voorbijkomen. Er bestaan tal van chemische verbindingen en variaties op specifieke drugs, en Lutea vertelde dat ze in het lab vaak nieuwe soorten drugs testen. Lutea maakte bij haar presentatie onderscheid tussen synthetische cannabinoïden, hallucinogenen, opioïden en benzodiazepinen.
Lutea waarschuwde voor de vele verschillende soorten nieuwe drugs die constant op de markt verschijnen en online te koop zijn. Doordat de nieuwe drugs makkelijk verkrijgbaar zijn, is het voor gebruikers eenvoudiger om met veel verschillende drugs in aanraking te komen. Door de snelle doorontwikkeling binnen de drugsindustrie loopt het lab altijd een stap achter op de markt. Vanwege het grote aanbod en de soms onzorgvuldige omgang met de middelen is het als zorgprofessional belangrijk te onthouden dat gebruikers vaak niet weten wat ze precies hebben ingenomen en in welke dosering. Lutea vertelde ook dat de effecten per soort chemische verbinding erg kunnen verschillen, vooral omdat drugs tegenwoordig steeds meer worden ontworpen om potenter (krachtiger) te zijn dan hun voorgangers. Dit kan erg gevaarlijk zijn. Zorgprofessionals moeten zich hiervan bewust zijn in de behandeling van patiënten met een intoxicatie.
Er bestaan verschillende tests die het lab kan afnemen bij binnenkomst van een patiënt met een intoxicatie, aldus Lutea. Er zijn urine- en bloedtests, maar ook andere tests die worden uitgevoerd met geavanceerde machines van het lab. Zo heeft het Gelre Ziekenhuis heeft een speciale spectrometriemachine die unieke waarden kan uitlezen (in Nederland zijn er maar 4 van dit soort machines). Urinetesten geven vaak onvoldoende nauwkeurig weer wat een patiënt heeft ingenomen, omdat ze op bepaalde veelgebruikte drugs vals positief of negatief testen. Daarom raadt Lutea aan om een serumtest af te nemen, die precies uitwijst wat de patiënt gebruikt heeft.
Never trust a tox patient
Voorzitter van de avond, Kelsey van Son, SEH-arts in het Canisius Wilhemina Ziekenhuis, vertelde hoe de eerste opvang van een patiënt met een intoxicatie verloopt op de spoedeisende hulp. Hierbij wordt een acroniem gevolgd: PIRAAT. Dit staat voor:
- Primaire opvang
- Identificatie agens en antidotum
- Risico inschatting
- ADME
- Aanvullend onderzoek
- Therapie
Dit acroniem is een handige leidraad bij de eerste opvang van een patiënt met een intoxicatie. Daarnaast besprak Kelsey de verschillende toxidromen, de ziektebeelden en symptomen die bij het gebruik van verschillende soorten drugs horen. Zo ziet een patiënt met een sympathicomimetisch toxidroom er nat en snel (gejaagd of nerveus) uit, bij een anticholinerg toxidroom snel en droog, bij een cholinerg toxidroom nat en traag, en bij opiaten of sedativa traag en suf. Deze manier van herkennen helpt bij het identificeren van het gebruikte middel en daarmee bij het kiezen van de juiste behandeling.
Tussen de presentaties door organiseerde Kelsey een antidotaquiz. Hierbij mochten deelnemers gaan staan of zitten bij het juiste antwoord op vragen over antidota. Deze quiz was een welkome verrassing en zorgde ervoor dat de deelnemers met meer kennis over verschillende antidota naar huis gingen.
We bedanken de voorzitter Kelsey van Son, de sprekers en de deelnemers voor hun bijdrage aan deze ketenavond.