De veranderende rol van zorgverzekeraars in het ROAZ: nu al stappen zetten voor de acute zorg van morgen

Met het Integraal Zorgakkoord krijgen zorgverzekeraars een steeds actievere rol in de acute zorg. Wat betekent dat voor de samenwerking binnen het ROAZ? Krisje Hurkens is sinds juni 2024 werkzaam als manager regionale zorg bij Menzis. Van daaruit is ze betrokken bij het bestuurlijk ROAZ en de projectgroep zorgcoördinatie. Ze deelt haar visie op de ontwikkelingen en uitdagingen in de regio.

Van ziekenhuis naar zorgverzekeraar

Krisje maakte bewust de overstap van zorgaanbieder naar zorgverzekeraar. “Na elf jaar gewerkt te hebben in ziekenhuizen wilde ik de zorg vanuit een ander perspectief bekijken. Ik hoop dat ik bij Menzis de gewenste veranderingen in de zorg kan helpen versnellen. Het feit dat ik de taal van de zorgaanbieders spreek vanuit mijn eerdere werkervaring, helpt me in de samenwerking met de partijen in het ROAZ. Maar veranderen blijft een gezamenlijk proces en dat gaat niet altijd zo snel als je zou wensen.”

Uitdagingen in de acute zorg

De druk op de acute zorg neemt toe. De zorgvraag groeit en er is een tekort aan personeel. “Dat vraagt om actie. In onze regio is de urgentie nog niet zo hoog als elders. Daardoor wordt de noodzaak om te veranderen wel gevoeld, maar deze is nog niet zo urgent dat we het morgen al allemaal anders willen doen. Toch moeten we nu al stappen zetten om goed voorbereid te zijn,” waarschuwt Krisje. “Dit vraagt om samenwerking, vertrouwen en een lange adem.”

Samenwerking binnen het ROAZ en zorgcoördinatie

Een belangrijke opdracht binnen het ROAZ is het organiseren van zorgcoördinatie waar Krisje als deelnemer en als beoordelaar van de snelle toets bij betrokken is. “Samenwerking is van belang om de acute zorg toegankelijk te houden. Iedereen aan de overlegtafel heeft eigen belangen en verantwoordelijkheden, maar we moeten blijven kijken naar het grotere, gezamenlijke plaatje: hoe kunnen we de patiënt acute zorg blijven verlenen, ook in de toekomst?”

Volgens Krisje is het ROAZ-netwerk hierin zowel een kracht als een uitdaging. “Het is bijzonder dat in onze regio alle partijen samenkomen en samenwerken, zeker gezien de uitgestrektheid en de verschillende subregio’s met ieder hun eigen netwerken en historie. In de coronaperiode is deze verbinding binnen het ROAZ nog verder versterkt. Tegelijkertijd maken bestaande structuren het soms lastig om vernieuwende stappen te zetten; ik kan me voorstellen dat het lastig is om los te laten. Dat is niet erg, maar we moeten daar wel oog voor houden. Elkaars tempo en zienswijze respecteren, maar tegelijkertijd vooruit durven kijken naar de grote uitdagingen die we samen hebben aan te gaan. Dit vraagt om flexibiliteit en een netwerkgerichte aanpak, niet alleen van zorgaanbieders, maar ook van zorgverzekeraars. Zij moeten meebewegen en keuzes maken terwijl de (politieke) context voortdurend in beweging is.”

Spanningsvelden en de rol van zorgverzekeraars

Zorgverzekeraars zijn niet alleen inkopers van zorg, maar spelen ook een belangrijke rol in het organiseren en afstemmen van acute zorg binnen de regio. “Als zorgverzekeraar willen we bijdragen aan oplossingen, maar we hebben ook een beoordelende rol. Dat zorgt soms voor wrijving,” zegt Krisje. Een voorbeeld hiervan is de schaalgrootte bij zorgcoördinatie. De landelijke leidraad van Zorgverzekeraars Nederland stelt dat zorgcoördinatie georganiseerd wordt in maximaal drie verzorgingsgebieden per ROAZ-regio. Maar in Acute Zorgregio Oost werken we in vijf subregio’s, die allemaal hun eigen netwerken en dynamiek hebben. In de snelle toets sluit dit formeel niet aan bij de richtlijn. Tegelijkertijd willen we een manier vinden om met zorgcoördinatie te starten op een manier die past bij regio Oost. Daarom zoeken we nu een tussenweg: we starten met de bestaande subregio’s maar denken wel na over of en hoe we in de toekomst naar grotere schaalgrootte toe kunnen werken. Zo bieden we ruimte aan de betrokken partijen om mee te bewegen, zonder direct te dwingen om de regiostructuur aan te passen,” legt Krisje uit.

Blik op de toekomst

Digitalisering zal de komende jaren een steeds grotere rol spelen in de acute zorg, bijvoorbeeld bij zorgcoördinatie. “Digitale zelftriage kan inwoners helpen om zelf beter in te schatten of directe zorg nodig is of dat het even kan wachten. Als we daar meer op inzetten worden patiënten niet alleen sneller geholpen, maar voorkomen we ook dat zorgprofessionals overvraagd worden. Zo kunnen zij hun aandacht beter richten op de echte acute zorgvragen,” zegt Krisje. Daarnaast is goede doorstroming in de acute zorgketen belangrijk. “Meer transparantie over waar op dat moment plek is, bijvoorbeeld in de VVT-sector, helpt om patiënten sneller op de juiste plek te krijgen. Dit helpt uiteindelijk ook de wachttijden voor electieve zorg te verkorten.”

Tot slot kijkt Krisje vooruit naar de samenwerking rondom zorgcoördinatie. “De afgelopen periode waren er veel wisselingen binnen organisaties, ook bij de zorgverzekeraars. Dit kostte soms extra tijd, maar het heeft ook laten zien hoe waardevol het is om continu in gesprek te blijven en elkaar goed te begrijpen. In de toekomst hoop ik dat we nog meer kunnen bouwen op langdurige samenwerkingen, zodat we stap voor stap de acute zorg verder kunnen versterken.”

“Acute zorg organiseren is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. We moeten bereid zijn over muren heen te kijken en in oplossingen te denken.” | Krisje Hurkens

Menzis en VGZ zijn de twee marktleiders zorgverzekeraars in Acute Zorgregio Oost en worden uitgenodigd bij het bestuurlijk ROAZ. Naast Krisje Hurkens (Menzis) sluit Rick Kocken aan namens VGZ. Ook hij is betrokken bij zorgcoördinatie.