Het LPZ in de praktijk: gebruikservaringen uit Acute Zorgregio Oost
Het Landelijk Platform Zorgcoördinatie (LPZ) speelt een belangrijke rol in het optimaal benutten van de schaarse zorgcapaciteit. Door realtime inzicht te bieden in de beschikbaarheid van acute zorg, ondersteunt LPZ zorgprofessionals bij het vinden van de juiste zorg op de juiste plek voor patiënten die acute zorg nodig hebben. In dit artikel geven we uitleg over de werking van het LPZ en delen we ervaringen van gebruikers binnen Acute Zorgregio Oost.
Wat is het Landelijk Platform Zorgcoördinatie (LPZ)?
Het Landelijk Platform Zorgcoördinatie (LPZ) is een applicatie waarmee via een dashboard realtime inzicht wordt gegeven in de beschikbare capaciteit en druk in de acute zorg. Ziekenhuizen tonen de toegankelijkheid van de afdelingen met acute instroom (SEH, EHH, acute geboortezorg, stroke-unit, IC) met behulp van stoplichtkleuren: groen betekent dat er nog bedden beschikbaar zijn voor nieuwe patiënten, bij oranje dreigt de acute poort vol te raken en wijken bijvoorbeeld ambulances waar mogelijk uit naar een ander ziekenhuis, en bij rood is er geen bed meer vrij om nieuwe patiënten te kunnen ontvangen. Dit laatste noemen we een presentatiestop. Binnen Acute Zorgregio Oost worden alleen de stoplichtkleuren rood en groen gebruikt.
Deze informatie wordt gedeeld met ketenpartners zoals de ambulancediensten, meldkamers, andere ziekenhuizen en eerstelijns verloskundigen, zodat de schaarse zorgcapaciteit effectief kan worden ingezet. Het LPZ ondersteunt zorgprofessionals bij het vinden van de juiste zorg op de juiste plek voor acute patiënten en is daarmee een belangrijk hulpmiddel bij regionale zorgcoördinatie. Daarnaast kan het LPZ in tijden van crisis ingezet worden voor het opschalen van zorg en het spreiden van patiënten tussen ziekenhuizen en zorginstellingen (regionaal of landelijk). Het LPZ wordt in alle 10 de ROAZ-regio’s gebruikt.
Voorbeeld van het LPZ-Spoeddashboard (bekijk de afbeelding op groot formaat)
Het LPZ bestaat momenteel uit vier modules:
- Spoed: beschikbare capaciteit en drukte op de SEH.
- Kliniek: beschikbare klinische capaciteit voor acute zorg.
- Geboortezorg: beschikbare verloskundige capaciteit in de ziekenhuizen.
- Covid: capaciteitsgegevens en patiënten aantallen Covidzorg.
Gebruik van het LPZ in Acute Zorgregio Oost
Het LPZ-dashboard wordt standaard geopend op veel SEH’s, EHH’s en verloskundeafdelingen in onze regio, zodat zorgprofessionals altijd zicht hebben op de regionale situatie en beschikbaarheid van omliggende ziekenhuizen.
Anticiperen op capaciteitsuitdagingen
Claudia van Opstal (teammanager geboortezorg – ziekenhuis Rijnstate): “Het LPZ staat continu aan en biedt ons op elk moment van de dag inzicht in de drukte bij andere ziekenhuizen en bij onszelf. De volmeldingen (presentatiestops) in de regio helpen ons om snel te anticiperen op capaciteitsuitdagingen. Hiermee verhoogt het LPZ het bewustzijn dat de situatie in één ziekenhuis effect heeft op andere ziekenhuizen in de regio én op het werk van de eerstelijns verloskundigen. Het stelt ons in staat om maatregelen te nemen, zoals het uitstellen van geplande inleidingen of de inzet van extra personeel.”
Registratie van weigeringen
Sinds juli 2023 kunnen eerstelijns verloskundigen ook registreren in het LPZ wanneer zij, al dan niet tijdens een presentatiestop, niet terecht kunnen in het (voorkeurs)ziekenhuis voor de begeleiding van een bevalling. Dit heet een weigering. In het capaciteitsoverleg van het ROAZ-netwerk acute geboortezorg worden deze weigeringen besproken. Claudia: “Het inzicht in het aantal regionale weigeringen dat het LPZ biedt heeft ons geholpen om de frequentie van weigeringen beter te begrijpen. We blikken terug om na te gaan waarom bepaalde momenten druk waren en of we hier voor toekomstige situaties van kunnen leren.” Op basis van deze data wordt besproken hoe weigeringen voorkomen kunnen worden en hoe de pieken in bevallingen regionaal opgevangen kunnen worden. “Dankzij de overleggen hebben we meer inzicht in wat het voor de eerste lijn betekent om uit te wijken naar een ziekenhuis buiten de regio. Ook heeft het inzicht in het LPZ en het gesprek daarover geleid tot meer inzicht en een gedeelde verantwoordelijkheid in de regio, waardoor we effectiever kunnen samenwerken,” aldus Claudia.
Effecten binnen ketenzorg worden inzichtelijk
Dat de samenwerking in de keten verbetert, merkt ook Janneke Croonen (Algemeen Directeur -Coöperatieve Verloskundigen Nijmegen e.o.): “Dankzij het inzicht in het LPZ en het overleg daarover binnen het ROAZ kunnen we de effecten terugzien van de acties van verschillende ketenpartners. Zo heeft het versneld ontslaan van patiënten uit het ziekenhuis om capaciteit vrij te maken ook gevolgen voor de kraamzorg.”
Extra stoplichtkleur toevoegen en afspraken daarover maken
In de geboortezorg wordt op dit moment nog gewerkt met slechts twee stoplichtkleuren, rood en groen. Janneke: “De toevoeging van de stoplichtkleur oranje in de geboortezorg zou ons helpen om nog beter in te spelen op capaciteitsproblemen. Daarmee zou je af kunnen spreken dat ‘bij rood’ een ziekenhuis echt niet meer gebeld wil worden, terwijl oranje aangeeft dat je kunt overleggen of er binnen enkele uren ruimte beschikbaar komt. Daarnaast helpt het gebruik van een systeem als het LPZ, dat data genereert, bij het voorspellen en beheren van zorgpieken, zoals tijdens vakanties of weekenden.”
Meldkamers hebben inzicht in het LPZ
Ook de landelijke meldkamers hebben inzicht in de beschikbaarheid van onder andere de SEH’s en EHH’s van de ziekenhuizen. Met deze informatie kunnen zij de ambulances aansturen en direct laten rijden naar een ziekenhuis dat ‘op groen’ staat. Monique Uijen (manager ambulancezorg Veiligheidsregio Gelderland-Zuid): “Binnen de regio is afgesproken dat een instabiele patiënt altijd terecht kan op de dichtstbijzijnde SEH of EHH, ook als daar een presentatiestop is. Onze ervaring is ook dat we op die momenten altijd welkom zijn. Voor die situaties is er voor de ambulancedienst geen noodzaak om in het LPZ te kijken. Dit was anders tijdens de coronapandemie. Toen was vaker vervoer nodig van stabiele patiënten en werd het inzicht in het LPZ voor onze dienstverlening als nuttig ervaren.”
Gebruik LPZ bij 112-meldingen
Frank Berg (beleidsadviseur ambulancezorg Veiligheidsregio Gelderland-Zuid): “We zien twee patiëntstromen op de meldkamer. Enerzijds vanuit de professionele zorgvragers zoals huisartsen. Die hebben vaak vooraf contact met een dienstdoend cardioloog of neuroloog of een patiënt ingestuurd kan worden. Vervolgens informeren ze ons waar we naartoe kunnen rijden. Anderzijds is er een patiëntstroom van burgers die 112 bellen. Daarbij beoordelen wij de situatie ter plaatse en proberen de patiënt naar het dichtstbijzijnde of het meest geschikte ziekenhuis te brengen. Vooral wanneer een patiënt nog niet bekend is in een ziekenhuis helpt het LPZ ons om een keuze te maken naar welk ziekenhuis we rijden.”
Uitbreiden inzicht in LPZ naar andere ketenpartners
In Acute Zorgregio Oost zijn we momenteel bezig om ook de regionale ambulancediensten (RAV’s) direct inzicht te geven in LPZ op de auto. Ook wordt geïnventariseerd of het LPZ kan aansluiten op de dagelijkse praktijk van de huisartsen dagpraktijken en HAP’s.
Doorontwikkeling van het LPZ
Het stichtingsbestuur LPZ werkt aan een verbreding met de landelijke partijen ActiZ, AZN, de Nederlandse ggz, Ineen, NFU en NVZ waarbij zij gezamenlijk de bestuurlijke verantwoordelijkheid dragen voor beheer, doorontwikkeling en implementatie van de applicatie LPZ.
Daarnaast focust het LNAZ zich op het aansluiten van andere acute zorgaanbieders op het LPZ, in het kader van zorgcoördinatie. Momenteel loopt er in 5 regio’s een pilot met VVT-organisaties, gaat men starten met de capaciteit van de acute GGZ/psychiatrie en ook de PICU-afdelingen. De capaciteit van de NICU-afdelingen is sinds maart 2024 inzichtelijk in LPZ, waardoor de website www.babyzoektbed.com niet meer nodig is. Men wil in het najaar ook starten met de landelijke kinderafdelingen waardoor www.kindzoektbed.com ook opgeheven kan worden.
Meer weten?
