Optimaliseren van acute zorg voor kwetsbare ouderen: de succesvolle aanpak van de Acute Care Unit in West-Achterhoek

25 april 2024

Één van de opgaven in het ROAZ-plan is het bieden van passende acute zorg voor ouderen. Terwijl we de komende jaren een toename van het aantal acute zorgvragen van ouderen verwachten, zal de beschikbare personele capaciteit afnemen. Deze uitdaging vraagt om samenwerking en om innovatieve oplossingen, zodat we ook in de toekomst de kwaliteit van zorg kunnen borgen, met de mensen en middelen die we tot onze beschikking hebben. Binnen onze ROAZ-regio bestaan al initiatieven die hierbij aansluiten en als inspiratiebron kunnen dienen voor de opdracht waar we samen voor staan. In dit artikel delen we een voorbeeld uit de subregio West-Achterhoek: de Acute Care Unit die in 2021 is gestart. Martijn Jansen, manager Behandeling en Revalidatie bij Azora vertelt over de ervaringen in Terborg.

 

Wat is de Acute Care Unit (ACU)?

Martijn: “De ACU is een gespecialiseerde afdeling voor acute zorg voor kwetsbare ouderen die vrij acuut niet meer thuis kunnen wonen maar geen medische specialistische behandeling nodig hebben. Ouderen die wel medische behandeling nodig hebben, gaan naar de Spoedeisende Hulp (SEH). Op de ACU worden ouderen gedurende een periode van 12 dagen zorgvuldig geobserveerd om vast te stellen welke hulp nodig is. Tijdens deze periode wordt gelijktijdig gestart met de behandeling om de oudere te stabiliseren, zodat de cliënt zo goed mogelijk voorbereid wordt op een terugkeer naar huis. Daarmee proberen we te voorkomen dat er een herhalende cyclus van SEH-bezoeken ontstaat.”

 

Waarom is de ACU opgezet en wat levert dit zorgaanbod op?

“We streven ernaar om de juiste zorg op de juiste plek te bieden. Voor kwetsbare ouderen is dat niet altijd het ziekenhuis, waar patiënten vaak passief in bed liggen. Dit leidt snel tot verlies van spiermassa en algehele achteruitgang. Door het opvangen van kwetsbare ouderen op de ACU wordt de SEH minder belast. Op de ACU ontvangen zij zorg die beter aansluit bij hun behoeften.

 

Voor aanvang van het project was de aanname dat het aantal opnames vanuit het ziekenhuis op een eerstelijnsverblijf bed zou afnemen. En dat dit ook zou gelden voor het aantal kwetsbare ouderen dat vanuit huis opgenomen zou worden in het ziekenhuis.   Door de verandering van de zorgvraag en het zorgaanbod tijdens de coronapandemie kunnen we helaas geen goede vergelijking maken met de periode vóórdat de ACU werd ingericht. Hierdoor weten we niet of het aantal opnames daadwerkelijk is afgenomen.

 

Om de overgang van de ACU naar de thuissituatie te vergemakkelijken, maken we gebruik van zorgtechnologie. Zo kunnen cliënten tijdens hun opname wennen aan deze technologie en kunnen ze dit in de thuissituatie toepassen. Denk aan een product als een val airbag die je onder je kleding kunt dragen. Deze detecteert of iemand valt en blaast zich dan razendsnel op, waarmee een heupfractuur mogelijk voorkomen kan worden. Maar het kan ook om iets eenvoudigers gaan zoals een lamp die je onder je bed plaatst en die automatisch aanspringt als je je benen over de rand van het bed beweegt als je naar het toilet gaat. Zo zie je beter waar je loopt, zonder dat je een felle lamp aan hoeft te doen, en verklein je het risico op vallen. Ook hebben we een nauwe samenwerking opgebouwd met de wijkverpleging, waardoor de zorg na ontslag naadloos kan worden voortgezet.”

 

Wat hebben jullie geleerd bij het opzetten van dit nieuwe zorgaanbod? 

“Het opzetten van zo’n nieuw zorgproduct waarbij veel partijen betrokken zijn kost veel tijd. Daarom is het belangrijk dat je elkaar regelmatig opzoekt en goed contact onderhoudt. Omdat huisartsen onze belangrijkste verwijzers zijn hebben we voor hen ook bijeenkomsten georganiseerd met uitleg over voor wie de ACU bedoeld is en hoe cliënten naar ons verwezen kunnen worden. We zien dat het voor huisartsen soms een zoektocht is wat de juiste plek is voor hun patiënt. Daarnaast is het van belang dat je de financiering van het zorgaanbod goed regelt voordat je start met de zorg. Wij zijn gestart met financiering vanuit de Beleidsregel Innovatie van de NZa waarbij de uitstroom van een cliënt bepaalt welke partij zorgdraagt voor de kosten. Wanneer een cliënt uitstroomt naar een WLZ-plek is het zorgkantoor hiervoor verantwoordelijk. Bij uitstroom naar huis of, als het echt niet anders kan, een ELV-plek, dan betaalt de zorgverzekeraar.”

 

“Verder is het van belang om zorgvuldig te overwegen waar je het nieuwe zorgaanbod het beste positioneert. We hebben er bewust voor gekozen om dit niet dichtbij het ziekenhuis te plaatsen. In plaats daarvan hebben we gekozen voor een andere ondersteunende omgeving die beter past in een organisatie voor ouderen in de regio. Dit creëert tevens een natuurlijke drempel om overmedicalisering te voorkomen. En deze keuze sluit ook aan bij onze intentie om de acute zorgketen te ontlasten. Het kan echter zijn dat in andere regio’s een andere benadering meer geschikt is. Iets anders waar je je op voor kunt bereiden is de inschatting van het aantal cliënten dat je kunt verwachten. Wij zien minder cliënten dan vooraf verwacht. Dit komt doordat de ACU een nieuw zorgaanbod betreft waarvoor we eerst moesten investeren in het vergroten van de bekendheid onder alle verwijzers: SEH-artsen, geriaters en huisartsen en hun POH’s. In nauw overleg met hen hebben we de aanmeldroute aangepast. Door de groeiende bekendheid en de verbeterde aanmeldprocedure zien we dat het aantal aanmeldingen voorzichtig begint toe te nemen sinds het laatste kwartaal van 2023 en het eerste van 2024.  Niet bezette bedden zetten we uiteraard in voor andere zorg, maar we houden wel altijd ruimte beschikbaar voor een acute opname.”

 

Hoe ervaar je de samenwerking met alle betrokken partijen bij de ACU?

“De samenwerking met alle betrokken partijen bij de ACU wordt positief ervaren en verbetert voortdurend. Bij de lancering van een nieuw zorgaanbod is het aanvankelijk altijd even zoeken naar de juiste aanpak. Maar dankzij goede samenwerking en heldere triageafspraken worden alleen de juiste cliënten naar de ACU doorverwezen. Overdag verloopt dit via de cliëntadviseur van AZORA en tijdens ANW-uren onderhouden de HAP en de SEH direct contact met de dienstdoende specialist ouderengeneeskunde. Op basis van triage beoordeelt deze of een cliënt geschikt is voor de ACU. Als de triage iets anders aangeeft, verloopt de doorverwijzing via het Coördinatiepunt Kortdurend Verblijf naar een andere passende locatie voor de cliënt.

 

Ik geloof oprecht in de effectiviteit van deze aanpak en het bijbehorende zorgproduct. We richten ons werkelijk op het bieden van de juiste zorg op de juiste plek en dragen daarmee bij aan het ontlasten van de acute zorgketen. Én we stimuleren hiermee dat kwetsbare ouderen zo veel mogelijk zelfstandig in hun thuissituatie blijven wonen. Ik beschouw de pilot daarmee dan ook als een succes.”

 

Lees meer over de ACU op de website van AZORA